Hanneke Roest, frettendierenarts.
http://www.frettenkliniek.nl" onclick="window.open(this.href);return false;
Fretten lijken niet alleen uiterlijk maar ook met hun gedrag op de bunzing.
- Fretten stammen af van de bunzing. Dit is een solitair (alleen) levend dier met sterk territoriaal gedrag. In de natuur leven geen “groepjes” bunzingen.
- Territorium gedrag betekent: Dit is mijn plek! Dit wordt aangegeven door geur vanuit de huidklieren, urine, ontlasting of anaalklieren.
- De fret heeft nog veel “natuurlijk“ bunzing gedrag door de kruisingen met de bunzing door jagers en fokkers.
- Spelen van pups is de voorbereiding op het latere vechten, jagen en seksueel gedrag. Bij jongen bunzingen verdwijnt het spelen. Bij de fret blijft het bestaan maar is het spelgedrag van volwassen fretten sterk afgezwakt agressief, seksueel of jaaggedrag. Dit gedrag wordt gebruikt om het territorium aan te geven.
- Bij gecastreerde fretten is dit veel meer afgezwakt dan bij ongecastreerde dieren. Ongecastreerde fretten zijn zeer territoriaal.
- In het wild kunnen bunzingen bij conflicten het hazenpad nemen, in een kooi of woning is dat onmogelijk -> stress.
- Fretten kunnen zich enorm aanpassen aan de situatie. Deze aanpassing gaat ten kostte van het welzijn.
Hoe weet ik dat mijn fret territoriaal gedrag vertoond:Fretten zijn van nature territoriale dieren die een eigen plek (eigen territorium) nodig hebben.
- Territoriaal en agressief gedrag wordt meestal het duidelijkste bij het eerste contact tussen fretten. Binnen twee weken passen fretten zich aan; de situatie wordt getolereerd. Helaas heeft deze aanpassing nogal eens gevolgen voor het welzijn van het fretje.
- Territoriale gedragingen zijn vooral zichtbaar buiten de kooi.
- In de nek likken van een andere fret, dit is een voorstadium van in de nek bijten.
- In de nek bijten en/of slepen met de andere fret. Dit kan bij heftig territoriaal gedrag lijden tot wondjes in de nek waar het fretje in de nek wordt gebeten.
- Stand-over gedrag: Over de andere fret heen staan zoals een mannetje doet bij paar gedrag.
- Buiten de bak poepen/plassen.
- Achter een andere fret aan jagen.
- Te wild spelen en continu bovenop een andere fret springen. Er wordt hierbij bijvoorbeeld gehist of gepiept door de besprongen fret.
- Anaalklieren regelmatig laten gaan.
- Naar of in de kooi van de andere fretten willen, om daar doorheen te lopen en de eigen lichaamsgeur af te geven.
- Bij de andere fret(ten) gaan liggen (om op die plek ook de eigen geur af te geven)
- De eigenaar “aanvallen” als deze het hok wil schoonmaken.
Tekenen van niet welzijn (stress) bij fretten:Een fret met veel territoriaal gedrag in de groep heeft zelf stress… maar ook de groepsgenoten.
- Regelmatig hissen of sissen. Fretten hissen om hun boosheid of frustratie aan te geven.
- Territoriaal of agressief gedrag dat geen spel meer is.
- Nerveus, opgewonden (soort ADHD) gedrag.
- Apathie: een passieve gelatenheid (aanpassing aan de situatie).
- Bijten naar de eigenaar.
- Alle fretten hebben de Helicobacter Mustelae bacterie in de maag.
- Onder invloed van stress groeit deze uit en veroorzaakt maagontsteking.
- De maagontsteking kan zich uitbreiden tot maagzweer, darmontstekingen, de vorming van haarballen, lever- en galwegproblemen enz.
- Maagproblemen zijn te herkennen aan de “misselijkheidstekenen”. Fretten blijven vaak wel eten door de voedsel competitie die aanwezig is in het bijzijn van andere fretten.
- Fretten voelen zich relaxter en veiliger als ze een eigen kooi (territorium) met eet-, poep- en slaapplek hebben waar de andere fretten niet in kunnen.
- Als het goed gaat, kunnen ze elke dag een paar uur (of langer) samen spelen met andere fretten, buiten de kooien.
- Het is belangrijk dat de fretten niet in elkaars kooi kunnen komen om daar hun eigen geur af te geven. Dat is wel iets wat ze van nature willen....om aan de andere fret met hun geur duidelijk te maken dat de plek van de ander ook hun territorium is.
- Kooien liefst een stuk uit elkaar zodat ze niet in elkaars geur cirkel leven. Bij erg territoriale fretten de kooien inverschillende kamers plaatsen.
Problemen bij het apart zetten van een territoriale fret:
- Het lijkt goed te gaan in de groep.......omdat ze samen slapen en elkaar opzoeken. Het bij elkaar gaan liggen is waarschijnlijk eerder afgezwakt territoriaal gedrag met de bedoeling de eigen geur daar af te geven waar de ander is.
- De mens is een groepsdier: Hoe socialer de eigenaar …..hoe moeilijker voor deze om te denken als een bunzing….. “Ze liggen zo fijn samen te slapen”.
- Elke verandering geeft stress. Het kost een fretje regelmatig minstens 2 weken om zich opnieuw aan te passen. In die tijd wordt de andere fret steeds opgezocht, kan er onrustig gedrag zijn en willen ze vaak naar de kooi van de andere fret.
- Na het apart zetten willen de fretten naar de kooi van de andere fret (om daar weer even hun geur af te geven). Dit is meestal tijdelijk. Zet ze eventueel verder uit elkaar bij onrustig gedrag.
- Soms kunnen fretten die ieder een eigen kooi hebben gekregen, na een paar maanden niet meer goed samen spelen. Deze fretten hadden zich eerder enorm aangepast maar nu ze weer in hun kracht komen te staan vertonen ze het gedrag wat bij hen past.
Voor de meeste fretten is, behalve pijn, de grootste stress het gedrag van een territoriale fret. Om dit te voorkomen is het aan te raden om fretten vanaf de aanschaf ieder een eigen kooi (territorium) met eet-, poep- en slaapplek te geven. Als het onderling goed gaat, kunnen ze dan elke dag een paar uur of langer samen spelen buiten de kooien.
Een fret die alléén wordt gehouden (het rijk alleen heeft), waar een eigenaar veel tijd aan besteed, die veel mag rondlopen, steeds nieuwe uitdagingen in de vorm van spelen en speeltjes krijgt…….die fret is (naar mijn jarenlange ervaring als fretten-dierenarts) het langst "happy" en gezond.