Frettenvraagbaak

Hanneke Roest, frettendierenarts
http://www.frettenkliniek.nl

De laatste jaren zijn er steeds groter wordende problemen ontstaan bij de jonge generatie fretten. Een verlaagde weerstand met als gevolg een afwijkende bacterie groei in de darmen en het ontstaan van secundaire parasitaire infecties lijkt de belangrijkste oorzaak. De oorzaak van deze verlaagde weerstand zijn we aan het onderzoeken. De kans is erg groot dat de problematiek uiteindelijk is veroorzaakt door het geven van rauwvoeding zoals muizen en rauw vlees. Vrijwel alle fokkers, opvangen en veel jagers gaven deze populaire voeding de laatste jaren. De ziekte verwekkende bacteriën en parasieten die dit voedsel kunnen bevatten hebben het normale darmmicrobioom in deze generatie fretten ernstig verstoord. Met het darmmicrobioom wordt het geheel van normale (bij het gezonde dier horende) micro-organismen (vooral bacteriën) aangeduid die zich in het maagdarmstelsel bevinden.

De ziekte blijkt te worden doorgegeven aan de nakomelingen waardoor de jongste generatie ondanks dat ze zelf nooit rauwvoeding hebben gehad, toch grote problemen heeft. Ook een onderlinge besmetting bij intensief direct contact lijkt mogelijk. De problematiek is uitgebreid aanwezig in de frettenpopulatie en beperkt zich niet tot een bepaald gebied of groep van fretten.

Recent onderzoek (2017) aan de Universiteit te Utrecht en het RIVM in Bilthoven toont al aan dat rauwvlees producten (KVV) welke te koop zijn in Nederland in 20% van de gevallen potentieel gevaarlijke bacteriën en parasieten bevatten. Eerder onderzoek in het buitenland gaf al vergelijkbare resultaten.

Door de hype om zo “natuurlijk” mogelijk te voeren ontstond er de laatste jaren een tekort aan muizen waardoor leveranciers niet alleen SPF (vrij schone) muizen uit het laboratorium konden leveren maar commercieel gefokte muizen uit het buitenland haalden.
Het ziektebeeld is na veel bloed-, urine-,bacteriologisch-, postmortaal- en weefselonderzoek, met financiële steun van de rauwvoeding werkgroep, uiteindelijk goed in beeld gebracht:

Klinisch kunnen we de klachten globaal opdelen in 3 symptoom groepen waar elk van deze fretten in meer of mindere mate last van hebben:

1. Maag-darmklachten: Afvallen, matige tot zeer ernstige misselijkheid, slechte eetlust, wisselende ontlasting, soms sterk verminderde activiteit en vaak tijdens het loslopen plots “plat” gaan liggen. Zij vertonen "uitgesteld eetgedrag" en eten hun brokjes deels naast hun bakje of verder daarbuiten. Vooral bij vloeibare voeding zoals het Waltham papje laten ze ernstige misselijkheid zien. Ze hebben vaak een harde en pijnlijke buik.
2. Pijn aan het middenoor waardoor oa moeilijk eten. Het kaakgewricht zit vlakbij het middenoor. Deze fretten eten bijvoorbeeld de kop van de muis en laten de rest een tijdje liggen of ze kruimelen en rommelen met brokjes.
3. Keelproblemen: Kuchen, kokhalzen.
Tijdens het postmortale onderzoek werden bij vrijwel alle onderzochte dieren chronische ontstekingen in het darmkanaal gevonden. Ook werd er bij een deel van de fretten ontstekingen gevonden in de aanverwante organen als de alvleesklier, galblaas en/of lever. Regelmatig ontstaan ontstekingen in de nieren, vooral in de glomeruli, dit wijst op de aanwezigheid van immuuncomplexen (antilichamen + antigeen).

Er werden diverse enteropathogene bacteriën gevonden op plaatsen in het darmkanaal waar deze niet in grote getale horen voor te komen. Sommige daarvan multiresistent tegen antibiotica. Ook bij doodgeboren pups en in uitvloeiing na de bevalling werden afwijkende bacteriën gevonden. Bij slechts enkele fretten werd een ontsteking in de hersenen of het midden- en binnenoor gevonden. Dit gebied is echter heel lastig te onderzoeken..

Deze dieren hebben veel pijn. Helaas wordt dit door veel eigenaren niet altijd onderkend. Ze zijn misselijk met eten en eten doet hen pijn. Regelmatig wordt gedacht dat dit aan het gebit ligt. Omdat veel fretten al afwijkend gedrag laten zien vanaf jonge leeftijd wordt het afwijkende gedrag met eten vaak verkeerd geïnterpreteerd. Zie voor het gedrag van een misselijke fret: Gedrag van een misselijke fret

Met medicatie zijn deze fretten slechts moeizaam te helpen en het is bij sommige fretten pas na een lang traject dat een acceptabele situatie wordt bereikt. Diverse jonge fretten of fretten van middelbare leeftijd zijn ondanks intensieve en langdurige behandeling niet meer te helpen en worden ingeslapen of overlijden zelf. Veel fokkers hebben de afgelopen jaren te maken gehad met: Baarmoederontsteking, melkklierontsteking, doodgeboren pups en niet drachtig wordende vrouwtjes.

Samenwerking is de toekomst:
Om de fretten in Nederland gezond te krijgen en te houden is het belangrijk om samen te werken. De fokkers en stichtingen aangesloten bij de rauwvoeding werkgroep, hebben dat al vroeg ingezien. Zonder hen waren we niet al zover gekomen met het vinden van oorzaken en het ontwikkelen van behandelmethoden. Ook de Universiteit Utrecht zet zich in door het ter beschikking stellen van studente Leanne gedurende 4 maanden. Wilt u zelf ook iets doen voor de fretten, dan is het mogelijk om te doneren via www.werkgroep-fret.nl

Velen hebben al gul gegeven en daar zijn we allemaal heel dankbaar voor! 15 jaar geleden hebben wel als frettengemeenschap door een fantastische onderlinge samenwerking de ziekte Aleutian Disease uit Nederland kunnen verbannen. Mijn hoop is dat we gezamenlijk ook dit probleem kunnen aanpakken en uitroeien. Fretten zijn bijzonder sterk, ze hebben al veel ellende overleefd. Het moet mogelijk zijn deze dieren weer gezond te krijgen.

Hanneke Roest, frettendierenarts
http://www.frettenkliniek.nl

Update april 2019

Samen met studente diergeneeskunde Leanne van de Universiteit Utrecht zijn we de afgelopen maanden druk bezig geweest om met behulp van de patiëntgegevens uit de computer van de Frettenkliniek de problematiek meer inzichtelijk te maken. Daarnaast hebben we geprobeerd om met diverse verschillende nieuwe medicaties de ziekte onder controle te krijgen. Dat laatste is helaas slechts gedeeltelijk gelukt. Met medicatie wordt het leed van deze fretten wel verzacht maar de ziekte blijft aanwezig. Met het onderzoek is aangetoond dat met het voeren van rauwvoeding (rauwvlees en prooidieren) de ziekte de frettenpopulatie van Nederlands is binnengekomen. Nog niet duidelijk is welk organisme hierin de belangrijkste primaire oorzaak is. Als we dat weten kunnen we gerichter gaan behandelen.
Een grote stap voorwaarts is het feit dat naast de Universiteit Utrecht, nu ook de Erasmus Universiteit betrokken is bij het onderzoek.

We noemen de ziekte vaak de “Rauwvoeding ziekte” maar liever spreek ik over “Rauwvoeding problematiek”. Het is een uitgebreid ziektebeeld met aantasting van diverse organen. De ziekte openbaart zich bij steeds jongere dieren, ook bij fretten die zelf geen rauwvoeding meer hebben gehad maar waarvan de ouders dat nog wel hebben gehad.

Getallen en gevoel
Met behulp van gegevens uit de computer van de Frettenkliniek zijn getallen betreffende de behandelde fretten van de afgelopen jaren naar boven te halen. Getallen die de ernst van het probleem overduidelijk aangeven. Deze getallen onderstrepen mijn gevoel van afgelopen jaren dat het steeds slechter gaat met de gezondheid van de Nederlandse fretten.

Dat gevoel is gebaseerd op 33 jaar ervaring met zieke fretten en de behandeling van ruim 8000 fretten gedurende deze jaren. Als je bedenkt dat deze fretten in hun gehele leven een enkele tot meerdere keren bij mij zijn geweest dan kun je bij een gemiddelde van 5 consulten per fret gedurende hun gehele leven er vanuit gaan dat er ruim 5 x 8000= 40.000 fretten door mijn handen zijn gegaan. Met andere woorden het is logisch dat een tendens mij opvalt.

Aantallen en leeftijden van ingeslapen fretten per jaar
We hebben gekeken naar het aantal fretten dat per jaar door mij in de Frettenkliniek is geëuthanaseerd.
Het blijkt dat de laatste jaren (vanaf 2015) ongeveer hetzelfde aantal fretten per jaar zijn ingeslapen. Dat verbaasde mij want ik had het gevoel dat ik het afgelopen jaar (2018) veel meer fretten had ingeslapen.

Nadat we de data goed had bekeken kwamen we tot de volgende ontdekking:
In het jaar 2015 zijn er 63 fretten in de frettenkliniek geëuthanaseerd. Van die 63 fretten is de gemiddelde leeftijd van overlijden: 6 jaar. In dat jaar is het aantal ingeslapen fretten onder de leeftijd van 4 jaar: 19% en er zijn slechts 3 fretten onder de leeftijd van 2 jaar ingeslapen: 5% van het totaal. Het zijn dus vooral fretten boven de 4 jaar en meestal boven de leeftijd van 6 jaar die zijn ingeslapen.

In het jaar 2018 zijn er 66 fretten in de frettenkliniek geëuthanaseerd. Van die 66 fretten is de gemiddelde leeftijd van overlijden: 4 jaar en 4 maanden. Significant lager dan 3 jaar ervoor. Maar nog opvallender is dat 44%(bijna de helft) onder de leeftijd van 4 jaar was en 23% (bijna een kwart) zelfs onder de 2 jaar. Zie grafiek.

Met andere woorden er zijn afgelopen jaar veel meer jongere dieren ingeslapen. Euthanasie van een oudere fret welke een fijn leven heeft gehad, voelt velen malen minder zwaar dan de euthanasie van jonge fretten welke zo ziek waren dat ze niet verder konden leven. Dat verklaart het gevoel dat er afgelopen jaar meer fretten waren ingeslapen. De impact was veel groter.



Totaal aantal gestorven fretten in 2018
Van de in 2018 door mij behandelde fretten (totaal aantal 345 fretten) met bij elkaar in dat jaar 729 consulten, is een deel (45 fretten) datzelfde jaar na behandeling thuis gestorven of uiteindelijk elders geëuthanaseerd. Dat betekend dat van de door mij behandelde fretten 45 + 66 =111 fretten zijn gestorven oftewel 32%. 1 op de 3 fretten die ik afgelopen jaar behandelde is in dat jaar is gestorven. Geen wonder dat het een ontzettend moeilijk jaar voor mij was, maar niet alleen voor mij, ook voor de fokkers, de opvangen en niet in het minst voor de eigenaren van deze te jong gestorven fretten.

Waarschuwing betreffende lucht gedroogd en gevriesdroogd vlees
Lucht gedroogd vlees (Ziwipeak) of gevriesdroogde snacks (Cosma snacks) zijn niet vrij van ziekteverwekkende bacteriën. Door het verwerkingsproces zijn de aantallen wel veel minder geworden maar deze ziekteverwekkende bacteriën (zeker sporen vormende bacteriën) kunnen weer uitgroeien onder vochtige en warme omstandigheden. Het is daarom af te raden om deze producten te geven aan fretten met zeer gevoelige maag en darmen zoals de fretten met de rauwvoeding problematiek. Brokken, blikvoer, RC Convalescence Instant (Waltham papje) bevatten door het verhittingsproces vrijwel geen ziekte verwekkende bacteriën meer.

Hanneke Roest, frettendierenarts
http://www.frettenkliniek.nl

Update mei 2019

Door de Erasmus universiteit wordt momenteel uitgebreid onderzoek gedaan naar de oorzaak van de “rauwvoeding problematiek” onder de Nederlandse fretten.
Hiertoe worden binnenkort wederom enkele fretten uitgebreid nader onderzocht. De "werkgroep rauwvoeding fret" levert hier een belangrijke bijdrage aan en uw steun via hen is nog steeds nodig. Zie ook www.werkgroep-fret.nl

Wat we ondertussen na veel onderzoek vermoeden is het volgende:
1. Er is waarschijnlijk een primaire ziekte verwekker die deze ziekte veroorzaakt.
2. Rauw voeding en prooidieren zijn waarschijnlijk niet de primaire oorzaak van de ziekte maar door de bacteriën en parasieten die dit voedsel kunnen bevatten worden aangetaste dieren wel ernstiger ziek en kunnen eerder sterven. Dit is ook gebleken uit het onderzoek van studente Leanne van de Universiteit Utrecht. Het is daarom af te raden deze voeding aan fretten te geven.
3. De primaire ziekte verwekker is zeer waarschijnlijk besmettelijk tussen fretten onderling. Bijvoorbeeld van ouders op pups.

Helaas kost goed wetenschappelijk onderzoek veel tijd en geld, daarom duurt het allemaal lang. Maar we zijn al een heel eind en ik ben er van overtuigd dat we hier uiteindelijk uitkomen. We hebben veel mogelijke oorzaken al kunnen uitsluiten. Met dank aan vele fretten liefhebbers die zich vaak belangeloos hebben ingezet en iedereen die financieel heeft bijgedragen of dat nog gaat doen.

In mei houd ik gedurende een heel weekend een serie lezingen voor een groep van internationale dierenartsen in Duitsland. Hier zal deze problematiek ook uitgebreid ter sprake komt. Het internationale contact is van grote waarde voor het onderzoek.

Hanneke Roest, frettendierenarts
http://www.frettenkliniek.nl

Update juli 2019

Het onderzoek zit in de eindfase en binnen niet al te lange tijd zullen we meer kunnen vertellen over de oorzaak van de “rauw voeding problematiek”. Het is al duidelijk dat de rauw voeding NIET de oorzaak is. Er is sprake van een besmettelijke infectie en de bacteriën in de rauw voeding maken de ziekte ernstiger en met een veel grotere kans op complicaties en een dodelijke afloop. De naam van de ziekte zal dan ook binnen niet al te lange tijd gewijzigd worden.

De komende maanden blijf ik bezig met zoeken naar een optimale behandeling en het voorkomen van deze ziekte. Er is nog heel veel werk te doen. In september verwacht ik weer heel voorzichtig te beginnen. Alles in een rustig tempo om goed te kunnen herstellen van mijn burn-out. Niets doen is geen optie voor mij, maar een flinke stap terug en proberen weer te genieten is hard nodig.

Hanneke Roest, frettendierenarts
http://www.frettenkliniek.nl

Update augustus 2019

Lezing besmettelijke ziekte onder fretten in Nederland!

Sinds enkele jaren worden Nederlandse fretten ernstig getroffen door een besmettelijke ziekte. Veel jonge fretten zijn gestorven en een groot aantal fretten blijkt ziek. De aandoening bekend onder de naam “Rauwvoeding ziekte” wordt niet veroorzaakt door rauwvoeding maar deze voeding maakt de fret wel ernstiger ziek.

De ziekte wordt onderzocht door de Erasmus Universiteit, De Frettenkliniek en de Universiteit Utrecht. Dit is mede mogelijk gemaakt door de Werkgroep rauwvoeding en donateurs.

Hoewel het onderzoek nog niet volledig is afgerond, is het zeer belangrijk om nu al uitleg te geven over wat we tot op heden hierover weten. Het is een complexe ziekte; om misverstanden en misinformatie te voorkomen is er voor gekozen om nu éénmalig een bijeenkomst te organiseren waarop lezingen gegeven zullen worden gegeven door Dr. B.L. Haagmans van het Erasmus MC en dierenarts H. Roest van De Frettenkliniek. Nadien zal er gelegenheid zijn tot het stellen van vragen.

De lezingen zijn sterk aan te raden voor elke fretten liefhebber/eigenaar/fokker/opvang maar ook voor behandelende dierenartsen of verzorgers van proefdieren.

Datum: Zondagmiddag 6 oktober
Plaats: Zalencentrum De Betuwe Poort: Kornelis van Wijnenstraat 1, 4152 EG Rhenoy
Kosten: € 7,50 per persoon (incl. 1 consumptie), gratis parkeren.
(Na 1 oktober alleen kaarten aan de zaal verkrijgbaar voor € 10,00 p.p.)

Programma:
13.00 - 13.15: Welkom en inleiding.
13.15 - 14.15: Overzicht van de problematiek, symptomen, klinisch- en nader onderzoek (Drs. H. Roest).
14.15 - 14.45: Pauze.
14.45 - 15.45: Huidige stand van zaken en mogelijkheden voor diagnostiek (Dr. B.L. Haagmans).
15.45 - 16.30: Behandeling, preventie en de toekomst (Drs. H. Roest).
16.30 - 17.00: Vragen.

Aanmelding: via de website: Werkgroep-fret.nl

Een verslag van de lezing kun je hier lezen.

Omdat inmiddels bekend is dat de oorzaak van de vele zieke fretten in Nederland moet worden gezocht in een nieuw systemisch corona virus worden de updates door frettenarts Hanneke Roest hierover voortaan hier vermeld.