Pijnstilling bij de fret
Geplaatst: 20 jan 2013 19:37
Pijnstilling bij de fret
Hanneke Roest, frettendierenarts.
http://www.frettenkliniek.nl" onclick="window.open(this.href);return false;
Van diverse ziekte aandoeningen van de fret weten we vanuit de humane geneeskunde dat het pijnlijk is. Een verwonding, een gebroken bot, een maagzweer, een acute middenoorontsteking, een acute nierontsteking. Het zijn aandoeningen waarbij we er van uit kunnen gaan dat het pijn doet, niet alleen bij de mens maar ook bij het dier. Naast de behandeling van de aandoening is het dan wenselijk om tevens pijnstilling te geven. Pijnstillers hebben daarnaast het voordeel dat ze ontstekingsremmend werken.
Wetenschappers zijn het erover eens dat dieren pijn precies zo ervaren als wij mensen, alleen tonen zij het anders. De fret, die nog dicht bij zijn voorouder de bunzing staat, zal niet makkelijk laten zien dat hij pijn heeft. Dat geeft zwakte aan en dat betekent in de natuur dat je er heel snel bent geweest. Dat een fretje pijn slecht laat zien wil niet zeggen dat hij het anders ervaart. Hij toont het alleen anders dan wij mensen. Aangezien een fretje niet kan praten, hebben wij als eigenaar en als dierenarts slechts de mogelijkheid het diertje nauwkeurig gade te slaan en te onderzoeken om zo aanwijzingen te krijgen of het diertje pijn heeft.
Pijnsignalen bij een fret
Een fretje zal niet gaan huilen of verbaal uiting geven aan pijn¦tenzij je bijvoorbeeld op de staart gaat staan. Bij acute plotse pijn zal het dier dit aangeven door een dikke staart op te zetten, een schreeuw te geven en eventueel de anaalklieren te laten gaan. Chronische pijn is veel moeilijker te onderkennen. Onderstaande gedragingen kunnen tekenen zijn van een niet welbevinden of van pijn.
- Minder levendig.
- Weinig meer uit de slaapplaats komen.
- Knijpen met de oogjes.
- Verminderde eetlust.
- Plat gaan liggen; tijdens het spelen of rondlopen gaat het fretje plat op de buik liggen.
- Plots gaan bijten naar de eigenaar of andere fretten.
- Omkijken naar de buik of de flank.
- Lopen met een hoge opgebolde rug.
- Knarsetanden.
- Knagen aan stof (slaapzakje) of vloerbedekking.
- Kreupel lopen.
- Hissen en sissen. Dit kan ook voorkomen als het diertje zich niet veilig voelt. Bijvoorbeeld doordat het in een te grote groep is gehuisvest of met een fret waarmee het niet goed samen gaat.
- Een opgezette staart.
- Anaalklieren laten gaan.
- Veel trillen.
Behandeling van pijn bij de fret.
De belangrijkste behandeling van pijn is het oplossen van het probleem dat de pijn veroorzaakt! Bij een gebroken bot is dat het spalken of chirurgisch behandelen van de breuk. Bij een maagzweer is dat een medicinale behandeling van de maagzweer en het vermijden van stresssituaties welke eventueel de maagzweer hebben veroorzaakt.
Niet altijd is het mogelijk de oorzaak te bestrijden en soms heeft een behandeling even tijd nodig om aan te slaan. Dan zou pijnstilling wenselijk zijn.
De voor de hond en kat veel gebruikte pijnstillers (NSAID's) als Metacam® (meloxicam) en Rimadyl® (carprofen) geven helaas veel problemen bij de fret. NSAID's (Non-Steroidal Anti-Inflammatory Drugs) zijn medicijnen die de vorming van prostaglandines in het lichaam remmen. Prostaglandines stimuleren het pijngevoel, verhogen de lichaamstemperatuur (koorts) en zorgen ervoor dat bloedvaten open gaan staan (roodheid bij een ontsteking).
De bijwerkingen van NSAID pijnmedicatie.
Prostaglandines zijn betrokken bij de opbouw van het maagslijmvlies. Doordat de vorming van prostaglandines door de NSAID's wordt geremd, wordt het maagslijmvlies erg dun en kan het gemakkelijk geirriteerd raken door het maagzuur. De belangrijkste bijwerkingen van deze pijnstillers zijn dan ook slijmvliesbeschadigingen in de maag welke uiteindelijk kunnen leiden tot ernstige zweren in de maag. Hierdoor wordt het diertje misselijk, heeft een slechte eetlust en krijgt dunne of zelfs zwarte ontlasting. Zwarte teerachtige ontlasting geeft aan dat er bloed vanuit de maag in de ontlasting is gekomen, dit is het geval bij een maagbloeding. Een maagbloeding is gevaarlijk en kan tot de dood van het fretje leiden. Fretten die veel prooidieren eten hebben altijd een wat donkere tot zwarte ontlasting, maar die is meestal vast van vorm en vermengd met de restanten van het prooidier.
Waarom hebben fretten zo snel last van deze bijwerkingen?
1. Fretten missen, net als katten, het enzym UDP- glucuronyltransferase om geneesmiddelen uit te scheiden in de gal. Dat wil zeggen; ze kunnen nauwelijks 'glucuronideren'. Slechts 1/10 van de capaciteit van de hond. Hierdoor is de eliminatie-halfwaarde tijd van diverse geneesmiddelen, waaronder bovenstaande pijnstillers, sterk verlengd in vergelijking met de hond en ontstaan gemakkelijk bijwerkingen doordat het middel te lang en in een te hoge dosis in het lichaam aanwezig blijft.
2. Veel fretten hebben daarnaast vaak al in enige of meerdere mate last van maagproblemen doordat bij vrijwel alle fretten de Helicobacter Mustelae bacterie in de maag aanwezig is. Deze geeft bij uitgroei acute- of chronische ontstekingen in de maag. Het geven van bovenstaande pijnstillers kan dan heel gemakkelijk nog meer schade aan het maagslijmvlies berokkenen.
3. Oudere fretten (boven de leeftijd van 5 jaar) hebben regelmatig galweg-, lever- of nierproblemen waardoor de uitscheiding van deze medicijnen nog minder goed verloopt en het medicijn ook hierdoor in een te hoge concentratie in het bloed aanwezig blijft en door de relatieve overdosering extra schade kan aanrichten in de maag.
De combinatie van Prednison en pijnmedicatie als bovenstaande is een snelweg richting een maagzweer en is dan ook gecontra-indiceerd, niet alleen bij de fret maar ook bij de hond en kat. Deze combinatie nooit aan een fretje geven.
Alternatieven voor NSAID's
Dit alles maakt het niet gemakkelijk om voor bovenstaande pijnstillers te kiezen bij pijn bij een fretje. Een alternatief voor de NSAID pijnmedicatie is morfine injecties, maar deze mogen slechts door de dierenarts worden toegediend en werken kortdurend (8 uur). Bij opname in de Frettenkliniek is dat een goed alternatief. Het oraal (via de bek) ingeven van morfine preparaten is bij de paar fretten waar ik het bij heb geprobeerd niet goed bevallen. Als je deze medicatie oraal toedient geeft het ook maag-darmproblemen. De fretten werden er al heel snel erg misselijk van.
Conclusie
De beste pijnmedicatie bij de fret bestaat uit het oplossen van het probleem dat de pijn veroorzaakt. Als dat niet mogelijk is kunnen indien het echt noodzakelijk is, in lage dosis (de dosering als bij de kat) en om de dag of om de 2 dagen, NSAID's als Metacam® en Rimadyl® gegeven worden... mits het diertje geen maag, lever of nierproblemen heeft. Liefst zo kort mogelijk.
Aan oudere fretten (boven de leeftijd van 5 jaar) kunnen in verband met de mogelijke verminderde lever- en nierfunctie, deze medicijnen het beste om de 3-4 dagen gegeven worden. Indien klachten optreden als diarree, zwarte ontlasting of misselijkheid (smakken, braken, platliggen, knagen aan stof, knarsetanden) is het belangrijk om onmiddellijk te stoppen.
Ook is het belangrijk om op voorhand, dus al bij de start van deze medicatie, tevens maag-beschermende medicatie als Sucralfaat en maagzuurremmers te geven.
Mijn ervaring is dat deze pijnmedicatie met NSAID's, ondanks al deze beschermende maatregelen, toch vaak problemen geeft; ik gebruik het daarom persoonlijk vrij weinig en alleen kortdurend. Ik neem de dieren liever op in de Frettenkliniek en gebruik de morfine injecties tot ik de ziekte die de oorzaak van de pijn is, heb kunnen aanpakken, dan wel chirurgisch of met andere medicatie.
Hanneke Roest, frettendierenarts.
http://www.frettenkliniek.nl" onclick="window.open(this.href);return false;
Van diverse ziekte aandoeningen van de fret weten we vanuit de humane geneeskunde dat het pijnlijk is. Een verwonding, een gebroken bot, een maagzweer, een acute middenoorontsteking, een acute nierontsteking. Het zijn aandoeningen waarbij we er van uit kunnen gaan dat het pijn doet, niet alleen bij de mens maar ook bij het dier. Naast de behandeling van de aandoening is het dan wenselijk om tevens pijnstilling te geven. Pijnstillers hebben daarnaast het voordeel dat ze ontstekingsremmend werken.
Wetenschappers zijn het erover eens dat dieren pijn precies zo ervaren als wij mensen, alleen tonen zij het anders. De fret, die nog dicht bij zijn voorouder de bunzing staat, zal niet makkelijk laten zien dat hij pijn heeft. Dat geeft zwakte aan en dat betekent in de natuur dat je er heel snel bent geweest. Dat een fretje pijn slecht laat zien wil niet zeggen dat hij het anders ervaart. Hij toont het alleen anders dan wij mensen. Aangezien een fretje niet kan praten, hebben wij als eigenaar en als dierenarts slechts de mogelijkheid het diertje nauwkeurig gade te slaan en te onderzoeken om zo aanwijzingen te krijgen of het diertje pijn heeft.
Pijnsignalen bij een fret
Een fretje zal niet gaan huilen of verbaal uiting geven aan pijn¦tenzij je bijvoorbeeld op de staart gaat staan. Bij acute plotse pijn zal het dier dit aangeven door een dikke staart op te zetten, een schreeuw te geven en eventueel de anaalklieren te laten gaan. Chronische pijn is veel moeilijker te onderkennen. Onderstaande gedragingen kunnen tekenen zijn van een niet welbevinden of van pijn.
- Minder levendig.
- Weinig meer uit de slaapplaats komen.
- Knijpen met de oogjes.
- Verminderde eetlust.
- Plat gaan liggen; tijdens het spelen of rondlopen gaat het fretje plat op de buik liggen.
- Plots gaan bijten naar de eigenaar of andere fretten.
- Omkijken naar de buik of de flank.
- Lopen met een hoge opgebolde rug.
- Knarsetanden.
- Knagen aan stof (slaapzakje) of vloerbedekking.
- Kreupel lopen.
- Hissen en sissen. Dit kan ook voorkomen als het diertje zich niet veilig voelt. Bijvoorbeeld doordat het in een te grote groep is gehuisvest of met een fret waarmee het niet goed samen gaat.
- Een opgezette staart.
- Anaalklieren laten gaan.
- Veel trillen.
Behandeling van pijn bij de fret.
De belangrijkste behandeling van pijn is het oplossen van het probleem dat de pijn veroorzaakt! Bij een gebroken bot is dat het spalken of chirurgisch behandelen van de breuk. Bij een maagzweer is dat een medicinale behandeling van de maagzweer en het vermijden van stresssituaties welke eventueel de maagzweer hebben veroorzaakt.
Niet altijd is het mogelijk de oorzaak te bestrijden en soms heeft een behandeling even tijd nodig om aan te slaan. Dan zou pijnstilling wenselijk zijn.
De voor de hond en kat veel gebruikte pijnstillers (NSAID's) als Metacam® (meloxicam) en Rimadyl® (carprofen) geven helaas veel problemen bij de fret. NSAID's (Non-Steroidal Anti-Inflammatory Drugs) zijn medicijnen die de vorming van prostaglandines in het lichaam remmen. Prostaglandines stimuleren het pijngevoel, verhogen de lichaamstemperatuur (koorts) en zorgen ervoor dat bloedvaten open gaan staan (roodheid bij een ontsteking).
De bijwerkingen van NSAID pijnmedicatie.
Prostaglandines zijn betrokken bij de opbouw van het maagslijmvlies. Doordat de vorming van prostaglandines door de NSAID's wordt geremd, wordt het maagslijmvlies erg dun en kan het gemakkelijk geirriteerd raken door het maagzuur. De belangrijkste bijwerkingen van deze pijnstillers zijn dan ook slijmvliesbeschadigingen in de maag welke uiteindelijk kunnen leiden tot ernstige zweren in de maag. Hierdoor wordt het diertje misselijk, heeft een slechte eetlust en krijgt dunne of zelfs zwarte ontlasting. Zwarte teerachtige ontlasting geeft aan dat er bloed vanuit de maag in de ontlasting is gekomen, dit is het geval bij een maagbloeding. Een maagbloeding is gevaarlijk en kan tot de dood van het fretje leiden. Fretten die veel prooidieren eten hebben altijd een wat donkere tot zwarte ontlasting, maar die is meestal vast van vorm en vermengd met de restanten van het prooidier.
Waarom hebben fretten zo snel last van deze bijwerkingen?
1. Fretten missen, net als katten, het enzym UDP- glucuronyltransferase om geneesmiddelen uit te scheiden in de gal. Dat wil zeggen; ze kunnen nauwelijks 'glucuronideren'. Slechts 1/10 van de capaciteit van de hond. Hierdoor is de eliminatie-halfwaarde tijd van diverse geneesmiddelen, waaronder bovenstaande pijnstillers, sterk verlengd in vergelijking met de hond en ontstaan gemakkelijk bijwerkingen doordat het middel te lang en in een te hoge dosis in het lichaam aanwezig blijft.
2. Veel fretten hebben daarnaast vaak al in enige of meerdere mate last van maagproblemen doordat bij vrijwel alle fretten de Helicobacter Mustelae bacterie in de maag aanwezig is. Deze geeft bij uitgroei acute- of chronische ontstekingen in de maag. Het geven van bovenstaande pijnstillers kan dan heel gemakkelijk nog meer schade aan het maagslijmvlies berokkenen.
3. Oudere fretten (boven de leeftijd van 5 jaar) hebben regelmatig galweg-, lever- of nierproblemen waardoor de uitscheiding van deze medicijnen nog minder goed verloopt en het medicijn ook hierdoor in een te hoge concentratie in het bloed aanwezig blijft en door de relatieve overdosering extra schade kan aanrichten in de maag.
De combinatie van Prednison en pijnmedicatie als bovenstaande is een snelweg richting een maagzweer en is dan ook gecontra-indiceerd, niet alleen bij de fret maar ook bij de hond en kat. Deze combinatie nooit aan een fretje geven.
Alternatieven voor NSAID's
Dit alles maakt het niet gemakkelijk om voor bovenstaande pijnstillers te kiezen bij pijn bij een fretje. Een alternatief voor de NSAID pijnmedicatie is morfine injecties, maar deze mogen slechts door de dierenarts worden toegediend en werken kortdurend (8 uur). Bij opname in de Frettenkliniek is dat een goed alternatief. Het oraal (via de bek) ingeven van morfine preparaten is bij de paar fretten waar ik het bij heb geprobeerd niet goed bevallen. Als je deze medicatie oraal toedient geeft het ook maag-darmproblemen. De fretten werden er al heel snel erg misselijk van.
Conclusie
De beste pijnmedicatie bij de fret bestaat uit het oplossen van het probleem dat de pijn veroorzaakt. Als dat niet mogelijk is kunnen indien het echt noodzakelijk is, in lage dosis (de dosering als bij de kat) en om de dag of om de 2 dagen, NSAID's als Metacam® en Rimadyl® gegeven worden... mits het diertje geen maag, lever of nierproblemen heeft. Liefst zo kort mogelijk.
Aan oudere fretten (boven de leeftijd van 5 jaar) kunnen in verband met de mogelijke verminderde lever- en nierfunctie, deze medicijnen het beste om de 3-4 dagen gegeven worden. Indien klachten optreden als diarree, zwarte ontlasting of misselijkheid (smakken, braken, platliggen, knagen aan stof, knarsetanden) is het belangrijk om onmiddellijk te stoppen.
Ook is het belangrijk om op voorhand, dus al bij de start van deze medicatie, tevens maag-beschermende medicatie als Sucralfaat en maagzuurremmers te geven.
Mijn ervaring is dat deze pijnmedicatie met NSAID's, ondanks al deze beschermende maatregelen, toch vaak problemen geeft; ik gebruik het daarom persoonlijk vrij weinig en alleen kortdurend. Ik neem de dieren liever op in de Frettenkliniek en gebruik de morfine injecties tot ik de ziekte die de oorzaak van de pijn is, heb kunnen aanpakken, dan wel chirurgisch of met andere medicatie.