Hanneke Roest, frettendierenarts.
http://www.frettenkliniek.nl" onclick="window.open(this.href);return false;
De luchtwegen en longen van de fret lijken erg op die van de mens. Fretten staan dan ook vaak model voor humaan onderzoek naar virussen van de luchtwegen. Er zijn echter wel een aantal anatomische en fysiologische verschillen.
Bijzonderheden in de anatomie van de luchtwegen
De neusholte van fretten is, zoals bij alle zoogdieren behalve de primaten (waaronder de mens), gebouwd om goed te kunnen ruiken. Dit reukorgaan vereist een complexe neusholte met veel plooien om het oppervlak te vergroten. Heel belangrijk voor deze dieren die territoriaal ingesteld zijn en via geuren hun territorium markeren. Door de bouw van het strotklepje ten opzichte van het zachte verhemelte ademen fretten voornamelijk door hun neus. Slechts als ze zeer benauwd zijn of hun neus verstopt is door slijm, snot of zwelling van het neusslijmvlies, ademen ze via de bek.
De longen bestaan aan de linker zijde uit 2 grote long lobben en aan de rechterzijde uit 4 long lobben. De longen van fretten zijn erg gevoelig voor virussen en prikkelende agentia in de lucht zoals nicotine van rokende mensen of de geuren uit bijvoorbeeld luchtverfrissers.
De borstholte is makkelijk samen te drukken waardoor een fretje in een smalle doorgang (zoals een konijnengang) zich 180º om kan draaien. De totale longcapaciteit van een fret is groot. De longcapaciteit van een 600 gram wegend fretje is gelijk een die van een 4x zo zwaar konijn. Deze twee aanpassingen maken een fretje geschikt om met succes ondergronds te jagen.
De normale ademhalingsfrequentie van een fret in rust ligt rond de 30/min. Deze kan verhogen bij inspanning of aandoeningen van de luchtwegen of longen.
Tranende ogen bij een fret
Griepvirussen
De fret is het enige huisdier dat gevoelig is voor de griepvirussen van de mens. Ze worden dan ook regelmatig door hun eigenaren geïnfecteerd. En geïnfecteerde fretten kunnen op hun beurt weer mensen besmetten. Vooral afgelopen winter hebben veel fretten te lijden gehad onder de griepinfecties van hun verzorgers. De verschijnselen zijn vergelijkbaar met die van de mens. Een vochtige neusafscheiding, niezen, hoesten, tranende ogen, koorts (vaak een enkele koorts piek in het begin), slechte eetlust en algehele malaise. Sommigen fretten hebben ook een gevoelige of pijnlijke keel waardoor het eten van harde brokjes lastiger gaat. Ook kunnen ze kokhalsbewegingen laten zien. De meeste fretten zijn binnen een paar dagen weer hersteld.
De infectie kan zich in enkele gevallen uitbreiden naar de longen waardoor een longontsteking ontstaat en de dieren behoorlijk ziek kunnen worden.
Een andere complicatie, die het afgelopen jaar regelmatig voorkwam, is een secundaire ontsteking van de nieren. Mogelijk dat bacteriën en/of virussen via het bloed in de gevoelige nieren van de fret kunnen aanslaan en daar ontstekingshaarden veroorzaken. Meestal is de functie van de nieren, waaronder het verwijderen van de afvalstoffen uit het lichaam, niet verstoord. De nieren zijn wel erg pijnlijk waardoor het fretje vaak “plat” gaat liggen en duidelijk minder speels is. Een dergelijke ontsteking moet behandeld worden anders is er in een later stadium wel degelijk een risico op een verminderde of falende nierfunctie.
De behandeling van een normale griepinfectie bestaat uit antihistaminica, eventueel hoestremmers en antibiotica om te voorkomen dat er een bacteriële infectie overheen komt. Tevens is het geven van zacht en zeer smakelijk voedsel zoals het “Waltham papje” (Royal Canin Instant Convalescence Support) aan te raden. Het geven van koortsverlagende/pijnstillende medicatie zoals NSAID’s (Meloxicam) is bij deze infectie niet altijd aan te raden. De koorts is juist nuttig om het virus te bestrijden.
De behandeling van complicaties van een griepinfectie zoals een longontsteking of nierontsteking, is uitgebreider en vereist soms een opname in de kliniek.
Eigenaren die de griep hebben kunnen de verzorging van hun fretten beter tijdelijk overlaten aan gezonde medebewoners, hoewel het vaak lastig is om ondanks alle voorzorgen een besmetting te voorkomen.
Fretten zijn ook erg gevoelig voor het beruchte Vogelgriep virus en de Mexicaanse griep. Van deze Mexicaanse griep is bekend dat 10% van de fretten sterft ondanks behandeling. Antibiotica heeft weinig effect bij de Mexicaanse griep omdat het virus zelf grote schade aanricht in de longen. Een secundaire bacteriële infectie ontstaat namelijk pas na 7-8 dagen.
Kennelhoest
De afgelopen jaren was ik soms door fretten eigenaren benaderd over het verschijnsel dat hun hond kennelhoest had gehad en nu was hun fret behoorlijk aan het hoesten en niezen. Sinds kort weet ik dat de Bordetella bronchiseptica bacterie, die een rol speelt bij kennelhoest van honden, wel degelijk ook bij fretten een longontsteking kan veroorzaken. Deze Bordetella bacterie is soms lastig te behandelen. Ook hierbij geldt dat het verstandig is om fretten bij een hond met kennelhoest uit de buurt te houden.
Hondenziekte virus
Het hondenziekte virus is vrijwel altijd fataal voor een fret. Het virus wordt overgebracht door besmette honden of besmette fretten. De aandoening geeft in eerste instantie klachten die erg lijken op een infectie van het griepvirus. Fretten die dit eerste stadium overleven overlijden vervolgens na een paar weken in de neurologische fase. Een behandeling is niet mogelijk.
Preventie doormiddel van een enting met het “Nobivac Puppy DP” vaccin werkt uitstekend. De eerste vaccinatie altijd herhalen na 3-5 weken, daarna jaarlijks herhalen. Het veld virus bleek bij de laatste Hondenziekte uitbraak niet aan te slaan bij fretten die tot 1,5 jaar daarvoor waren geënt.
De moraal van het verhaal is dat fretten erg gevoelige luchtwegen hebben en gemakkelijk besmettelijke virussen en bacteriën van de mens, hond en andere fretten kunnen overnemen. Om dit te voorkomen kunnen hoestende, kuchende, snotterende mensen, honden en andere fretten beter tijdelijk even uit de buurt van een gezonde fret blijven.