Tijd om afscheid te nemen

Afscheid nemen van je fret

Niemand van ons kan zich voorbereiden op de dood van zijn of haar geliefde huisdier, wat is er moeilijker dan afstand te moeten doen van je lieve, trouwe viervoetertje, toch willen we het hier als onderwerp behandelen.

Het einde lijkt vaak veel te snel te komen. Het zou jammer zijn als we niet weten wat te doen als het zover is. We koesteren immers elke dag het samenzijn met ons fretje, tot aan zijn laatste adem toe.

De dag van.....

De dag zal toch ooit aanbreken dat we moeten kiezen om een einde te maken aan het leven van je fretje. Leeft een fret niet langer een leven waarin hij geniet, of dat het, ondanks alle medische hulp, pijn heeft en houdt? Dan is het tijd om hem te laten gaan. We hebben gedaan wat we konden aan ziekte of letsel, maar wanneer alle hoop verloren is en er van geen fretwaardig bestaan meer sprake is, dan zullen we de keus moeten maken van het definitieve einde. Het is erg fijn voor je fretje als je aanwezig bent tijdens die laatste ogenblikken, om je rustgevende stem te laten horen en hij je aanraking kan voelen terwijl hij deze wereld verlaat.

Met elke dood kunnen vragen bij je opkomen als deed ik iets verkeerd, heb ik alles wel gedaan wat ik kon, wat was de juiste aanpak om de dood te voorkomen, waarom moest dit gebeuren, en waarom nu?

Veel mensen vinden het moeilijk om over de dood van hun geliefde huisdier te praten. Wij willen je hier een paar suggesties aanbieden van wat mogelijk is voor het verzorgen van de laatste dagen van je fret.

Begeleiding

Het overlijden van je fretje gaat altijd gepaard met een groot gevoel van verlies. Verdriet, leegte, woede, angst en eenzaamheid blijft vaak over na de dood van je fret. Een goede begeleiding en op een juiste manier verwerken van dit verlies kan een belangrijke bijdrage zijn aan de rouwperiode. Praat erover met je vrienden, familie of andere bekenden, zij kunnen je troosten en hun medeleven betuigen.

Euthanasie

Vaak wordt er na een vervelende ziekte van je fret besloten om het diertje te euthanaseren, deze laatste handeling wordt uiteraard besloten door de dierenarts in samenspraak met jouzelf. Het euthanaseren zelf zal op jouw verzoek thuis gebeuren of in de praktijk van je dierenarts.

Humane euthanasie is pijnloos voor je fretje. Het krijgt een kalmeringsprikje toegediend om het rustig en onverschillig te maken, je fretje valt dan in een diepe slaap. Dit kan tien minuutjes tot een kwartier duren. Als het fretje diep genoeg slaapt, krijgt het de laatste injectie toegediend met een overdosering van een narcosemiddel. Vrijwel meteen na deze injectie stopt de ademhaling en even later ook het hart. Het dier is dan overleden. Soms geeft het dier na de injectie nog een enkele zucht of is een spiertrilling zichtbaar.

Het fretje is dood als het zelf niet meer beweegt (ook niet bij aanraken of prikkelen), als het niet meer ademt en als er geen hartslag of pols meer te voelen is. Om de hartslag te voelen, kan je het beste een paar vingers op de linker of rechter borstwand leggen, net achter de voorpoot. De dierenarts zal altijd nog even luisteren met een stethoscoop of het hartje inderdaad gestopt is. Voor het eerst zal je fretje geen pijn meer voelen en vrij zijn van elk lijden.

Een plotselinge dood

Het kan ook gebeuren dat je diertje plotseling komt te overlijden en de wereld verlaat zonder dat er iets aan de hand was. Dat is dan zo onverwachts dat je er emotioneel behoorlijk van ondersteboven bent en dan spoken er allerlei vragen door je hoofd.

We zijn allemaal bang voor een plotseling verlies, als de dood als een verrassing komt. Houd je vast aan de fijne herinneringen die je samen had met je fretje ook al wordt het zo abrupt afgebroken.

Wat te doen na het overlijden......

Er zijn verschillende opties. De dierenarts zal je vragen stellen zoals wat te doen met het lichaam van je fret na euthanasie.

Als je besluit het fretje achter te laten bij de dierenarts zal deze verder zorgdragen voor alles, maar ook is het regelen van een crematie van je fretje via de dierenarts mogelijk. Het is al lang niet meer de keuze alleen om je diertje te begraven in de achtertuin, informeer van te voren bij je Gemeente of je je huisdier wel in de tuin mag begraven. Dit is niet overal meer toegestaan. (Plaatselijke Gemeentelijke verordening)

Je kunt het diertje ook achter laten bij de dierenarts, waar het dan wordt opgehaald door een destructiebedrijf. Vaak laat men het diertje cremeren. Ook voor het vriesdrogen of het opzetten van huisdieren wordt steeds vaker gekozen. Neem je je fret mee naar huis leg het dan op een koele plek, en zorg dat er geen andere dieren bij kunnen. Maak direkt een afspraak met het dierencrematorium en breng het fretje binnen 48 uur daarheen, dit om te voorkomen dat je fret gaat ruiken.

Sectie verrichten

Het kan belangrijk zijn om te weten waaraan je fret is overleden. Vooral als je fretje plotseling is overleden zonder duidelijke oorzaak blijf je achteraf met tal van vragen zitten..... Door sectie te verrichten kun je onderliggende oorzaken te weten komen, denk daarbij aan een verstopping, tumoren, hartproblemen of cystes. Sectie moet wel binnen een paar uur na het overlijden van je fret gebeuren. Je kunt van te voren afspreken met de dierenarts om biopten te nemen van de organen en deze voor onderzoek op te laten sturen naar het laboratorium om de oorzaak te achterhalen. De meeste dierenartsen zijn niet bekend met fretten dus laat sectie verrichten door een ervaren dierenarts of in een gespecialiseerde frettenkliniek.

Zit er tijd tussen het overlijden en het moment van het sectie verrichten, dan kun je je fretje koel houden door het in een vochtige doek te wikkelen en in de koelkast te leggen, maar niet in de vriezer. De kosten van het verrichten van een sectie komen voor rekening van de eigenaar van het dier.

Vervoer van het fretje

Het fretje kan je weer meenemen in de carrier waarmee je bij de dierenarts kwam voor het werd ingeslapen. Thuis kun je een mooi doosje of gebruikt wijnkistje maken, bekleed met wit satijn om het fretje in te leggen. Of leg hem in zijn lievelingsdekentje, net wat jouw zelf aanspreekt. Leg er eventueel wat bloemetjes of blaadjes bij uit de tuin.

Het huisdierencrematorium

Je kunt zelf een huisdierencrematorium uitzoeken bij jou in de buurt, waar je je huisdiertje zelf naar toe moet brengen, waarna het dus daar gecremeerd gaat worden. Je kunt telefonisch contact opnemen met het huisdierencrematorium, deze zijn meestal 24 uur per dag bereikbaar. Vaak kun je je overleden fretje direct komen brengen en bieden zij je ruimschoots gelegenheid om op een waardige manier afscheid te nemen van jouw fret. Het is niet vanzelfsprekend dat je dan ook direct weer de as mee naar huis krijgt, soms kun je wat dagen later de as pas op komen halen.

'Spreek wel duidelijk van te voren af of je je fretje individueel of samen met andere dieren wilt laten cremeren', zeker als je later de as terug wilt heeft het individueel laten cremeren de voorkeur.

Ook kun je het diertje als observatie (inductie) aanbieden bij de dierenarts, voor wetenschappelijk onderzoek van ziekten. Soms kan dan ook de oorzaak van de dood worden vastgesteld.

De as van je overleden fretje bewaren

Er zijn verschillende manieren om de as van je overleden huisdier te bewaren. Dat kan in een urn, in een mooie vaas, maar ook is het tegenwoordig mogelijk om een beetje as van je huisdiertje bij je te dragen in een asbedeltje. Het is maar net waar jouw eigen voorkeur naar uit gaat. Het zal ook afhangen van je eigen smaak en budget. Bij de meeste crematoria zijn urnen aanwezig en kun je daar een keuze maken voor wat jou aanspreekt.

Aan een urn kun je gegraveerde plaatjes toevoegen of alleen de naam van je diertje, een afbeelding van het dier toevoegen, alles naar eigen creativiteit en het beeld van leven wat jij hebt gehad met je fretje. Spreek van te voren af bij het huisdiercrematorium wat precies de bedoeling is. Heb je al een urn in bezit dan breng je die samen met je fretje dat gecremeerd gaat worden mee naar het huisdiercrematorium of je schaft daar een nieuwe urn aan. Op deze manier schrik je niet als je een plastic zakje met as terugkrijgt met as van je fretje omdat je nog niets geregeld had. Dit kan schokkend of storend overkomen. Bespreek dus duidelijk wat de opties zijn van de geretourneerde as.

Een speciaal plekje, huisaltaartje

Heb je de urn terug, zet deze dan op een voor jou speciaal plekje in huis als aandenken aan je fretje. Een speciaal plekje op de plank of op/in een kastje. Heb je meerdere fretjes, dan kun je de as samenbrengen in een grotere urn. Je kunt de as ook begraven of verspreiden op een voor jou speciale buitenplek.

De as bewerken in een schilderij

Hieronder het schilderij van het overleden fretje Cat, waarin as van het fretje is verwerkt. Een wel heel bijzonder aandenken aan je overleden fretje.

Met dank aan Marjan en Kick voor het mogen plaatsen van het mooie zelfgeschilderde schilderij van hun fretje Cat.

Huisdierbegraafplaatsen

In sommige plaatsen vindt je huisdierenbegraafplaatsen. Ze lijken op onze eigen begraafplaatsen alleen met veel kleiner graven. Er zijn zelfs ook echte begrafenissen voor huisdieren, voor een waar afscheid en bijzetting in een graf, waarbij een grafsteen dan noodzakelijk is. Dit is echter een zeer dure en ingrijpende mogelijkheid van begraven. Zo een plek voor je huisdier brengt ook blijvende kosten met zich mee.

Er bestaan ook huisdierenbegraafplaatsen met een urnentuin, waar je de urn met as van je geliefde diertje kunt bijzetten.

Het gedrag van je overgebleven fretje

Het maatje dat is overgebleven

Heeft je overleden fretje zijn leventje gedeeld met een vast maatje, dan is het verstandig om dat overgebleven fretje afscheid te laten nemen van het overleden fretje. Dat voorkomt zoekgedrag en zo zal het diertje beter leren begrijpen dat zijn maatje niet meer terug komt en is overleden, het zal hem helpen bij het rouwproces. Bied je fretje aan door het op de grond te leggen zodat je fret zelf kan bepalen wanneer hij er naar toe gaat, forceer niets, blijf er wel altijd bij aanwezig ! Op een gegeven moment zal het fretje het overleden fretje zien liggen en erheen lopen. Vaak wordt er dan even gesnuffeld, of wordt er wat geduwd, daar blijft het meestal bij, dan is het ook goed, het komt ook voor dat er totaal geen aandacht wordt gegeven aan het overleden fretje. Beide reacties komen voor en zijn oke. Het is vaak mooi om te zien hoe afscheid genomen wordt. De mogelijkheid om afscheid te nemen zal je fret helpen om makkelijker door het rouwproces heen te komen. Haal het overleden fretje na wat minuten weer weg.

Tekenen van heimwee bij je fretje

Na het overlijden van zijn maatje kan het overgebleven fretje te maken krijgen met heimwee. Dat kun je merken aan het van je fretje, zoals het blijven zitten in een hoekje van de kooi of het op zoek zijn naar zijn maatje. Ook misselijkheid bij het fretje, het niet eten of een slechte ontlasting komt voor, kortom je fret is van slag. Geef het diertje extra aandacht, knuffel het, praat en speel veel met het fretje dan komt het vaak weer goed, zo niet neem dan kontakt op met de dierenarts of de frettenkliniek [[1]].

Wel of niet een nieuw fretje erbij ??

Het verlies van een huisdier geeft een opvallende leegte in huis. Reageer niet overhaast bij het invullen van die leegte. Neem rustig de tijd om na te denken of je een nieuw fretje wilt en zo ja, of dat ook een goed idee is voor het overgebleven fretje. Vaak wordt dat ook niet gewaardeerd, is er een te groot leeftijdsverschil of zit het overgebleven fretje helemaal niet te wachten op weer een nieuw fretje en brengt dit alleen maar extra stress met zich mee. Neem de tijd om alles te verwerken. Een overleden fretje is immers nooit te vervangen door een ander.

Soms kan het ook dat je fret zijn maatje mist, hou je fret dus gedurende langere tijd goed in de gaten. Krijg je het idee dat je fret depressief wordt, wegkwijnt of gestressed raakt, minder eet en afvalt? Geef in dat geval je dier wat extra aandacht en liefde. Misschien een nieuw speeltje om de interesse in spelen wat te stimuleren. Duurt het voor je gevoel te lang, zoek dan contact met je dierenarts. Er kan natuurlijk altijd iets anders aan de hand zijn.