Geschiedenis

Het ontstaan van de fret

Nog uitwerken..... De wetenschappelijke naam van een fret is Mustela Putorius Furo , wat stinkende dief betekent. Het is een zoogdier dat behoort tot de Mustelidae, de marterachtigen. Andere bekende dieren binnen deze groep zijn de bunzing, wezel, hermelijn, steenmarter, boommarter, otter, nerts en de das.

Het wordt algemeen aangenomen dat de fret de gedomesticeerde afstamming is van de Europese bunzing. Al heel vroeg werden fretten gehouden om ratten, muizen en konijnen te vangen. De eerste aanwijzingen daarvan zijn gevonden rond 450 voor Christus.

De fret als huisdier is pas sinds de jaren ’70 van de 20ste eeuw in opkomst en wint snel in populariteit. Heel begrijpelijk want deze nieuwsgierige, vlugge, vrolijke, brutale acrobaatjes zijn erg speels. Het zijn echter ook erg gevoelige diertjes, wat enerzijds een hechte relatie kan geven, maar anderzijds ook gemakkelijk voor problemen kan zorgen.

Familie van de fret

De Europese Nerts

De Europese nerts (Mustela lutreola) is een roofdier uit de familie der marterachtigen (Mustelidae). Soms wordt hij ook wel tot het aparte geslacht Lutreola gerekend. Het is een ernstig bedreigde diersoort. Hij is zowel op het land als in het water actief.

Een volwassen dier is tussen de 30 en 40 centimeter groot. De staart is meestal iets korter dan 15 centimeter, maar varieert tussen de 12 en de 19 centimeter. De nerts weegt 550 tot 800 gram. De mannetjes zijn groter dan de vrouwtjes. Nertsen zien er ongeveer uit als een grote wezel. De basiskleur is donkerbruin en de dieren hebben een witte tekening op de bovenlip en kin. De Amerikaanse nerts, die veel op de Europese nerts lijkt, heeft meestal geen witte bovenlip. In tegenstelling tot bunzingen hebben ze geen wit rond de ogen, en is de vacht uniform gekleurd. Tussen de tenen hebben ze kleine zwemvliezen. Ze zwemmen en duiken dan ook goed.

Voedsel en leefwijze > Nertsen zijn carnivoren, en voeden zich vooral met knaagdieren als ratten en woelratten, maar ook met andere kleine zoogdieren, watervogels, amfibieën, vissen, reptielen, rivierkreeften, schelpdieren en waterinsecten.

Gedrag > Nertsen zijn alleen 's nachts actief en leven solitair. Overdag slapen ze in een holle boom of een hol in de oever. De ingang naar deze oever ligt boven water. Het nest is bedekt met veren, haren en andere zachte materialen. De paartijd valt in februari en maart. Na een draagtijd van 35 tot 42 dagen worden in april en juni vier à vijf jongen geboren. Na tien weken zijn ze gespeend. In het tweede jaar zijn de nertsen geslachtsrijp. De nerts wordt 7 tot 10 jaar oud.

Leefgebied > Vroeger kwam hij voor in noordelijk Europa, van Frankrijk en Noordwest-Spanje tot Rusland en Kazachstan. Ook in Nederland en België kwam hij voor. Tegenwoordig is hij in het grootste gedeelte van Europa uitgestorven. In Oost-Europa woont hij nog in Rusland, de Baltische staten, Wit-Rusland, Oekraïne en Roemenië. Verder leven er twee geïsoleerde populaties, één in Zuidwest-Frankrijk en Noord-Spanje, en één in Bretagne.

Bescherming > De Europese nerts wordt in zijn voortbestaan bedreigd. De IUCN heeft op haar Rode Lijst het dier de status 'Bedreigd' toegewezen. Sinds het midden van de negentiende eeuw is zijn leefgebied met 80% afgenomen. Levensvatbare populaties bevinden zich enkel nog rond de Donaudelta, waar minder dan duizend dieren leven, en in het noordoosten van Europees Rusland. Andere populaties dreigen te verdwijnen of raken steeds meer versnipperd. De huidige Russische populatie wordt geschat op ongeveer twintigduizend dieren. Frankrijk herbergt nog zo'n honderd dieren, de aantallen in Spanje worden geschat op vijfhonderd tot duizend dieren. De belangrijkste bedreigingen zijn waarschijnlijk habitatvernietiging door de aanleg van waterkrachtcentrales, kanalen en vermindering van waterkwaliteit door vervuiling. Overbejaging heeft waarschijnlijk ook een rol gespeeld in de achteruitgang. De soort wordt tegenwoordig niet meer actief bejaagd, maar nertsen kunnen nog steeds gedood worden door vallen of gif, bedoeld voor bijvoorbeeld Amerikaanse nerts, bunzing en beverrat. In sommige gebieden vormen aanrijdingen een belangrijk risico.

De Amerikaanse nerts > Er is ook een Amerikaanse nerts, De Europese nerts is kieskeuriger dan de Amerikaanse nerts wat betreft leefomgeving. Hierdoor komen we de Amerikaanse nerts vaak wel tegen in gebieden waar de Europese nerts niet meer kan leven. Als verder bewijs mag gelden dat in grote gebieden waar de Amerikaanse nerts in het geheel niet voorkomt, de Europese nerts snel uitsterft. Dit is bijvoorbeeld in het grootste deel van Europees Rusland het geval. Zeker in Oost-Europa speelt naast habitatverlies ook jacht op nertsen een belangrijke rol.

De fret in de kunstgeschiedenis

De jager en zijn fret

Hier een afbeelding van een fresco, wat een fret achter een konijn aanjagend laat zien.

Het is geschilderd op een muur van de slaapkamer van Paus Clement VI. Het is getitleld "De jager met zijn fret", het is een fresco van Matteo Giovanetti uit 1343.

Bron: Bronvermelding 011

Het Gaston Phoebusboek

Het boek van de Jacht of het 'Gaston Phoebusboek' werd geschreven door Gaston Phoebus, de graaf van Foix en burggraaf van Bearn. Hij werd geboren in 1331 en schreef dit boek ergens tussen mei 1387 en zijn dood 1391.

Hij was een bijzonder goed jager. Hij schreef dit boek om uit te leggen hoe je om moet gaan met verschillende dieren tijdens de jacht.

De plaat illustreert het gebruik van fretten tijdens de konijnenjacht, je ziet jagers met netten bij holen wachtend tot de konijnen daarin verstrikt raakten.

Het manuscript bevindt zich in de Bibliotheque Nationale, Parijs.

Bron : Bronvermelding 004

Renaissance

Hier zie je een Italiaans schilderstuk van “Paus Celestinus III subsidies voorrecht van onafhankelijkheid om de Spedale”, door Domenico de Bartolo 1443.

Je ziet een modebewuste jongeman in jurk, met op zijn rode kraag een fret met zijn borstelige staart.

Het schilderij werd gereproduceerd: “Renaissance- jurk” in Italië, 1400-1500 door Jacqueline Herald.

Bron : Bronvermelding 005

Dame met Hermelijn

Het schilderij “Dame met Hermelijn” is een schilderij van Leonardo da Vinci. Je vind het in het Czartoryski Museum in Krakau en werd geschilderd rond 1485-1490.

De dame zou mogelijk Cecilia Gallerani van Milaan zijn. De witte hermelijn is bedoeld als symbool van kuisheid.

Bron: Brovermelding 007

Hermelijnportret van Koningin Elizabeth I

Dan het “Hermelijnportret van koningin Elizabeth the First”, met haar huisdier de fret. Vreemd genoeg heeft de kunstenaar de fret hermelijnplekjes gegeven op zijn vacht.

Dit schilderij is eigendom van de markies van Salisbury, en hangt in het Courtauld Institute of Art.

Bron: Bronvermelding 008

Tekening van Conrad Gesner Histriae Animalium

Dit behoort niet echt tot kunstgeschiedenis, maar wel tot de natuurlijke geschiedenis. Het is een tekening van een gedomesticeerde fret van Conrad Gesner Histriae Animalium van 1551.

Bron: Bronvemelding 009

Jacht wandtapijt

Dan een tapijt : The Ferreter Tapestry, een vijftiende- eeuwse wandtapijt van Bourgondie, Frankrijk. Je vind het in de Burell Collectie, Glascow Museum en kunstgalerijen.

Het toont een geïdealiseerde visie op het jagen van boeren met fretten en konijnen. De vrouw in de linkerbovenhoek houdt een rieten mand vast waaruit een man een witte fret pakt.

Bron: Bronvermelding 010

De jager en zijn fret

Hier een afbeelding van een fresco, wat een fret achter een konijn aanjagend laat zien. Het is geschilderd op een muur van de slaapkamer van Paus Clement VI.

Het is getitleld "De jager met zijn fret", het is een fresco van Matteo Giovanetti uit 1343.

Bron: Bronvermelding 011

Het leven der dieren

Uit het boek 'Het leven der dieren' komt deze prent. Het is een tekening uit het boek van A.E. Brehm en is geschreven rond 1896.

Bron : bronvermelding 002

Oom Dagobert

Een plaatje uit het stripboek van Walt Disney. Oom Dagobert is zijn geluksdubbeltje verloren in een mierennest en wil een fret inzetten om dit op te sporen.....

Bron : Bronvermelding 003

De fret in de moderne kunst

Olieverfschilderij op linnen, Artax

Artax, Marjan Nederveen, 2006, Amsterdam.

Olieverfschilderij op linnen, Troy

Troy, Marjan Nederveen, 2006, Amsterdam.

Olieverfschilderij op linnen, Balthazar

Balthazar, Marjan Nederveen, 2007, Amsterdam

Olieverfschilderij op linnen, Max

Max, Marjan Nederveen, 2008, Amsterdam

Olieverfschilderij op linnen, Heintje

Heintje, Marjan Nederveen, 2012, Amsterdam

Olieverfschilderij op linnen, Jillz

Jillz, K. Pedro, Leeuwarden

Schilderij Snowy ' Forever my Love'

Fretje Snowy, dec. 2011, Mayke van Wijk, Nijmegen

Olieverfschilderij op linnen, Sanne

Fretje Sanne, mei 2012, Mayke van Wijk, Nijmegen