Gezondheid en ziekte

Hoe herken ik een gezonde fret?

Om te weten of je diertje misschien iets mankeert, moet je wel weten hoe een gezonde fret in elkaar steekt. Pas als je bekend bent met het gedrag en uiterlijk van een gezonde fret kun je beoordelen of het noodzakelijk is om een dierenarts in te schakelen.

De beste manier om daar achter te komen, bij je eigen diertje is veel tijd aan hem of haar besteden en goed observeren. Dat klinkt heel logisch, maar vaak genoeg weten fretten eigenaren geen specifieke vragen te beantwoorden als het noodzakelijk is. Geen twee fretten zijn hetzelfde. Heb je een goede band met je dier, dan kunnen zelfs de kleinste veranderingen opvallen.

Denk er vooral aan dat fretten nog dicht bij de natuur staan en erg stoïcijns zijn. Dat betekent dat ze pijn en ongemak niet snel zullen laten zien. Zwakte in de vrije natuur staat immers gelijk aan de dood.

Tekenen van een gezonde fret

In de regel is een gezonde fret een vrolijk, blij en speels diertje, wat graag ondeugende streken uithaalt.

Een aantal kenmerken van de gezonde fret:

• heldere, schone en glanzende ogen

• roze en vochtig tandvlees en slijmvliezen

• schone oren

• schone neus

• volle, glanzende vacht, zonder kale plekken of huidschilfers

• zachte (roze) voetzooltjes

• onderzoekend en nieuwsgierig gedrag vertonend

• normale, stevige bruine drollen in de bak. Enigszins afhankelijk van de voeding, maar nooit dun, brijig, hard of vreemd van kleur

• schone genitaliën en anus

• normale temperatuur, hartslag en ademhaling

Wanneer kan er iets mis zijn?

zoals bij alle dieren kan je fret ook iets mankeren. Sterker nog, fretten zijn erg gevoelige dieren die vrij vatbaar zijn voor allerlei aandoeningen, ziekten en niet te vergeten ongelukjes. Een fretje zal niet zo snel laten zien dat het iets mankeert. Soms zijn het erg kleine signalen, soms overduidelijke. Over het algemeen kun je stellen dat je niet al te lang kunt wachten met een dierenarts bezoek, als je dier tekenen van gezondheidsproblemen of pijn laat zien. Het zijn kleine diertjes met weinig reserves. Bij twijfel altijd contact opnemen met een dierenarts met frettenervaring! Een lijst met dierenartsen vind je in dierenartsen

Enkele tekenen van een ongezonde fret kunnen zijn

Er zijn veel signalen die een fretje kan afgeven, als het niet lekker in zijn vel zit of iets mankeert. Hieronder alleen een lijstje met enkele algemene tekenen. Meer ziekte gerelateerde tekenen vind je in het desbetreffende medische deel .

• matte en vieze ogen. In de ogen zie je de gemoedstoestand van je dier. Als hij zich niet lekker voelt zie je dat aan de blik in de ogen

• slechte vacht (dof, dun, kale plekken)

• echt droge neus

• wit tandvlees en slijmvliezen

• afwijkende ontlasting

• uitvloeiing uit neus, oor, oog of anus

• zachte, broze of gescheurde nagels

• huidirritaties of uitslag

• vreemd gedrag

• plotseling gewichtsverlies

• koorts

• niet eten of drinken

• overdreven veel slapen

Tekenen van een fretje in nood

Een fret in nood laat een speciaal gedrag zien, wat in een normale toestand niet voorkomt. Vang je een of meerdere signalen op, neem deze dan serieus en handel direct om de fret uit de noodsituatie te bevrijden. Ga zo nodig direct naar de dierenarts of neem er contact mee op.

Voorbeelden van noodsignalen:

• wijd open gesperde ogen

• schreeuwen, kekkeren of heel snel achter elkaar mokken

• wegschieten naar een donker plek, meestal ergens in of onder

• heftig schokken of krampen. Dit kan gebeuren na een (hoge)val, beknelling, elektrische schok of als er op gestapt is, door een hersen of ruggenmerg beschadiging

• blazen. Normaal blaast een fret om zijn ongenoegen te tonen. Aanhoudend en luid blazen kan pijn of hoge stress aanduiden

• anaal klieren lozen

• laten lopen van urine of ontlasting

Tekenen van een fret met pijn

Een fret zal door zijn stoïcijnse natuur niet snel pijn laten zien. Soms is het erg moeilijk om te zien of je fret pijn ervaart. De tekenen die hieronder staan kunnen je misschien helpen met je beslissing of het verstandiger is om contact met de dierenarts op te nemen

• doffe, matte of geknepen ogen

• kreunen

• tandenknarsen

• samentrekken van de spieren bovenop de kop

• niet willen eten

• problemen met kauwen

• eten uit de mond laten vallen

• erg kruimelen met brokjes eten

• moeite met slikken

• regelmatig platliggen

• moeite met lopen; kreupelen, wankelen, ledematen niet willen belasten of omhoog houden en uit balans zijn

• zichzelf niet kunnen wassen

• overdreven likken of krabben

• doffe vacht

• niet kunnen opstaan of gaan liggen

• steeds op dezelfde kant willen liggen

• moeite hebben met uitrekken of zich opkrullen

• geluiden maken bij plassen of poepen

• wegtrekken bij aanraken

• (proberen te)bijten bij aanraking op bepaalde plek

• depressief

• inactief en sloom

• niet willen spelen, ook niet met stimulatie

• Gewicht verlies

• vreemd gedrag

TIP

Mocht het zijn dat je fret ooit een traumatische ervaring meemaakt, zorg er dan voor dat je zelf rustig en kalm blijft. Fretten voelen je stemming erg goed aan en raken nog gestrester door jouw paniek. Houd je sterk en probeer je diertje zo goed mogelijk te helpen door

• Rustig en met zachte stem te praten
• Het zachtjes te aaien. Al kan het verstandig zijn om uit de buurt van de kop te blijven, omdat een gestreste fret makkelijker kan bijten
• Indien mogelijk de kop of het hele lijf bedekken met een doek of dekentje
• Er gewoon bij blijven. Ook dieren hebben graag een vertrouwd persoon om zich heen in noodsituaties
• Neem het in de nekvel als het dier in paniek is. Een fret in paniek kan zichzelf nog meer verwonden. Bovendien zal er nagekeken moeten worden wat het mankeert. In het nekvel pakken is dan de meest effectieve methode. In het nekvel pakken is normaal gesproken niet pijnlijk.

EHBO

Er kan altijd een ongelukje gebeuren of iets aan de hand zijn, waar je als eigenaar of verzorger je fret meteen bij moet helpen. Blijf vooral zelf rustig, praat tegen je fretje en neem het zo nodig in het nekvel. Zorg dat je rustig kunt bekijken wat er aan de hand is en hoe je het beste kunt helpen. Rustig betekent resoluut en overtuigend naar je dier toe zijn, niet alles op je gemakje doen. Zorg dat je het telefoonnummer van je dierenarts altijd bij de hand hebt; programmeer het in je telefoon! Zorg dat eventueel andere loslopende fretjes veilig in hun kooi geplaats worden. Dan heb je daar geen omkijken meer naar. Roep eventueel hulp in om dat te laten doen.

Het is altijd handig een klein fretten EHBO doosje thuis te hebben. Daarin kan zitten: een schaar, een pincet,gaasjes, kleine smalle verbandrolletjes en een wat bredere verbandrol, betadine en een potje met wat maizena.

Voor alle gevallen geldt dat het erg belangrijk is om een dierenarts te hebben met ruime fretten ervaring. Veel dierenartsen hebben geen ervaring met fretten, of erg minimaal. Er zijn nogal wat typische frettenaandoeningen en medicijnen waar een fret erg slecht op kan reageren en die zelfs schade kunnen toebrengen! Mocht je erg grote spoed hebben en is er geen frettendierenarts in de buurt, laat dan de behandelend arts contact opnemen met een dierenarts met ruime fretten ervaring. Hier vind je een lijst met dierenartsen met ruime frettenervaring

Absces

Een absces is een zacht, pijnlijk bultje, soms rood of geel gekleurd. Meestal het gevolg van een bijt of snijwond die gesloten is met verontreiniging binnen in (door bacterieën bijv.) Het bultje is gevuld met pus. Een enkele keer kan een graszaadje ook voor een absces zorgen. Abscessen zijn erg pijnlijk en indien onbehandeld kan het voor een uitgebreide infectie zorgen, zelfs een bloedvergiftiging. Uiteindelijk zal je fret het met de dood moeten bekopen. Vermoed je een absces bij je fret, ga er dan zo snel mogelijk mee naar de dierenarts, zodat deze behandeld kan worden. Vaak zal het nodig zijn om een kleine chirurgische ingreep te doen en de wond schoon te spoelen en zal er een antibioticum voorgeschreven worden. Niet alle antibiotica is geschikt voor fretten. Neem contact op met een dierearts met frettenervaring om zeker te zijn van de juiste behandeling.

Aanval/ Hypo

Wanneer de hersenen de elektrische impulsenniet meer goed kunnen herleiden ontstaat er een aanval. Dat kan enkele seconden, maar ook minuten lang duren.

De oorzaak loopt erg uiteen, het kan gaan om een laag bloedsuiker tot een ernstige oormijt-besmetting aan toe. Er zijn toevallen die heel rustig verlopen en onopgemerkt blijven, maar de meeste hebben een groot impact op de ledematen in combinatie met het verlies van controle van de blaas/darm, watertanden, en braken.

Het enige wat je kan doen als een fret een aanval heeft is hem naar een rustige wat donkere plek brengen, zorg dat hij zichzelf niet verwond. Hou hem weg van andere huisdieren.

Blijf zelf rustig en praat tegen de fret. Na een aanval is je fret moe en uitgeput.

Probeer je fret niet tegen te houden tijdens een aanval, maar hou hem wel zo rustig mogelijk en warm. Hij zal verward zijn en door elkaar geschud zijn.

Om hem wat te stimuleren om weer tot zijn positieven te komen, doe dan wat honing of druivensuiker op zijn tandvlees. Herhaal dit elke vijf minuten, totdat hij weer een beetje bij komt.

Geef hem daarna wat zacht voedsel.

Allergische reactie

Een allergische reactie kan ontstaan door een vaccinatie en medicijen, voedsel of een (chemische) stof waar je dier mee in aanraking gekomen is. Houd je fret warm (bijv in een deken) en ga er meteen mee naar de dierenarts. Een heftige reactie kan snel dodelijk aflopen! symptomen kunnen zijn:

• zwelling in het gezicht, met name in en rond de ogen, lippen en neus
• uitslag
• kwijlen
• diarree
• bleke slijmvliezen
• toevallen en heftig trillen
• zwelling op de entplaats

De dierenarts zal met medicatie en eventueel infuus je diertje er boven op proberen te helpen.

Beknelling

Het kan voorkomen dat je fretje ergens tussen vast komt te zitten.Hetzij doordat het ergens zijn nieuwsgierige neus ingestoken heeft, maar er geen ruimte was voor de rest van het lijf, hetzij doordat je per ongeluk op een pootje hebt gestapt.

Bekijk altijd nauwkeurig of er zwelling gaat optreden, nadat je je diertje bevrijd hebt, heeft het pijn of bloed het ergens? is dat het geval, neem dan contact op met je dierenarts. Is je fretje bewegingsloos, loopt het duidelijk mank of valt het om? Ga dan met grote spoed naar de dierenarts!

mocht het meevallen, maar is er toch sprake van bijvoorbeeld een beetje zwelling op het pootje, probeer dan zo ver je fret het toelaat, de zwelling dan te koelen onder een koude kraan of met een coolpad (nooit direct op het dier leggen, maar een doek er tussen!)

Bijtwonden

Mensen met fretten hebben vaak ook andere dieren in huis. Vaak gaat alles naar wens, mocht er van agressie onderling sprake zijn dan kan een beet van een ander dier op de loer liggen.

Als je fret wordt gebeten door een ander huisdier, spoel dan de wond direct goed uit met koud/ lauw-warm water.

Als de wond bloed, probeer deze dan voorzichtig met een washandje wat dicht te duwen Ga dan onmiddellijk naar je dierenarts.

Een katte beet kan gevaarlijk zijn vanwege de hoeveelheid bacteriën in het speeksel, een beet van een kat vraagt vaak om een bepaald soort antibiotica.

Is je fret gebeten door een dier in het wild of een verdwaald dier ga dan direct naar een dierenarts.

Het is niet geheel onwaarschijnlijk dat je dier besmet zou zijn geraakt met rabiës. ( hondsdolheid).

Preventief handelen is dan noodzakelijk. Let goed op eventuele veranderingen bij je fret.

Botbreuken

Fretten zijn zeer flexibel en veerkrachtig, maar toch kunnen er beenverwondingen ontstaan die je zonder een röntgenfoto niet kunt herkennen.

Hou je fret bij een beenbreuk zo rustig en stabiel mogelijk.

Probeer niet zelf vast te stellen wat er aan scheelt, maar ga direct naar een dierenarts.

Heeft je fret een gebroken beentje of een gewonde rug, hinkt hij of vertoond hij pijn bij het lopen, pak hen dam voorzichtig op en leg hem in zijn kooi, bel dan onmiddellijk de dierenarts.Houd je fretje goed warm.

Voor het vervoer naar je dierenarts wikkel je je fret in een doek om de ledematen zo stil en stabiel mogelijk te houden onderweg.

Braken

Braken kan worden veroorzaakt door verschillende oorzaken, variërend van slecht voedsel tot een blokkade ( verstopping).

Soms is er iets in de maag gekomen wat fout uitpakt en de fret doet braken.

Hou een brakende fret altijd goed in de gaten. Het braken heeft vaak te maken met maagproblemen of de een of andere achterliggende ziekte.

Ontstaat het braken door een blokkade, ( haarbal of een ongewenst voorwerp in de maag ( stuk rubber of zo) dan is spoedeisende hulp een noodzaak en zal de arts d.m.v. een operatie de blokkade op moeten lossen.

Brandwonden

Brandwonden kunnen opgelopen zijn door open haarden, sigaretten, het kruipen in ovens.

Heeft je fret een brandwond opgelopen koel de plek dan met lauwwarm water.

ga daarna meteen door naar een dierenarts.

Diarree

Diarree kan een symptoom zijn van vele soorten van ziekten. Inwendige parasieten kunnen de oorzaak zijn, een obstructie of het kan een teken zijn van een dodelijke ziekten zoals leverziekten. Het is zaak de fret met diarree zo snel mogelijk te laten behandelen, omdat veel kostbare vloeistoffen verloren raken omdat het lichaam het voedsel niet langer absorbeert.

Als diarree langer dan een halve dag aanhoudt, maak dan een afspraak bij je dierenarts en neem een monster van de ontlasting mee, hij kan deze dan meteen nakijken.

Electrische schok

Elektrische schokken kunnen vrij hevig zijn en zo mogelijk je fretje doden. Je kan zelf vrij weinig doen dan onmiddellijk met je fret naar de dierenarts te gaan, hou hen tot die tijd warm en zo rustig mogelijk, praat zachtjes tegen je fret, je stem zal hem kalmeren.

Een elektrische schok is meestal het vervolg van het kauwen op elektriciteitsdraden, de meeste problemen zullen bij een schok ontstaan in de mond, de tanden en het tandvlees.

Hou er rekening mee dat beschadigde snoeren ook brand kunnen veroorzaken.

Behandel eerst je fret en bekijk pas daarna de schade aan de snoeren en vervang de aangevreten snoeren onmiddellijk en zorg dat de fret er nooit meer bij kan.

Huiduitslag

Merk je dat je fret uitslag, bultjes, puistjes of schilfers heeft neem dan contact op met de dierenarts. Ga niet zelf aan de gang met zalfjes of shampoo's. Die kunnen meer kwaad dan goed doen. Een schilferige droge huid kan te maken hebben met slechte voeding. Zorg voor een goede voeding met hoge voedingswaarden en voldoende vet. Het kan ook een symptoom zijn van bijnieraandoeningen. Kleine zwarte plekjes op de staart van je fret kunnen 'meeeters' zijn. dit als gevolg van vuil en stof wat is blijven plakken aan de vetafscheiding van de huid. Knijp ze nooit uit! Heeft je fret hier last van was hetstaartje dagelijks met lauwwarm water en gebruik een wattenbolletje om hiermee over de huid te wrijven en het zacht te maken. Na enkele dagen zal er al verbetering zijn.

LET OP: huiduitslag kan duiden op een besmetting met hondenziekte of een allergische reactie!! Neem direct contact op met een dierenarts

Oogletsels

Door het onderling spelgedrag van fretten kan heel makkelijk oogletsels ontstaan.

Ook vreemde stoffen in de ogen zijn altijd mogelijk. Als je fret een kras op het oog oploopt spoel het oog dan met koud water. Heeft je fret een vreemde stof in het oog of een korrel zand o.i.d. ga dan naar de dierenarts om verdere beschadiging te voorkomen.

Oogschade bij je fret vraag altijd om ervaren deskundige hulp !

Ringworm

Ringworm is een schimmelinfectie en erg besmettelijk. Ook voor mensen! Katten kunnen dragers zijn, zonder er zelf last van te hebben. Je kunt het herkennen aan kleine kale en soms schilferige plekjes over het lichaam of rondom de teentjes. Deze plekjes kunne groot en rond worden, soms met een rood en korstig oppervlak. Het geeft veel jeuk. Door de grote jeuk kunnen er secudaire huidinfecties ontstaan, vanwege het vele krabben. Ga er mee naar de dierenarts voor de juiste behandeling en behandel alle aanwezige huisdieren mee. Ook als ze nog geen tekenen van besmetting geven.

Houdt aangetaste dieren apart, draag handschoenen bij het behandelen en was al het beddengoed, mandjes ed uit op minimaal 60 graden. Sop borstels, kooien en speelgoed met een 1:10 Dettol oplossing. Sporen van ringworm kunnen buiten hun gastheer tot 18 maanden overleven en voor herbesmetting zorgen. Volg de aanwijzingen van de dierenarts over het reinigen en desinfecteren van de leefomgeving.

Shock

In een shock zijn komt meestal als reactie op een eerdere verwonding, ziekte of ernstige angst.

Zorg dat je altijd honing, Nutri-gel of druivensuiker in huis hebt om dat je fretje te kunnen geven bij problemen.

Kenmerken van een Shock zijn :

• zeer snelle ademhaling

• sloomheid

• piepen

• snelle hartslag

• bleke neus, huid, oren en ( blauwachtig ) tandvlees

• apathie

• diarree

Je kun je fret helpen door hem warm en rustig te houden. Rol zijn lichaam in en handdoek, deze mag wat warm gemaakt worden in de magnetron, maar niet te warm !).

Laat het hoofd van de fret altijd vrij. Praat zacht en geruststellend tegen je fretje en dim de lichten in de kamer, soms is een beetje honing of nutri-gel op het tandvlees nuttig.

Laat hem niet eten of drinken, hij heeft het al moeilijk genoeg om te ademen, er is bijna nooit een slikreflex.

Zorg ervoor dat je auto opgewarmd is voor je vertrekt naar de dierenarts, laat je dierenarts weten welke maatregelingen je al hebt genomen en hoe hij daarop reageerde.

De dierenarts zal vloeistof gaan toedienen voor een snel herstel. Is de shock ontstaan als gevolg van bloedverlies, dan krijgt hij soms een bloedtransfusie, wat levensreddend kan zijn.

Snijwonden

Was de snijwond voorzichtig uit met koud water, om deze vervolgens met een zachte maar stevige druk dicht te duwen. Gebruik daarbij een goed schoon hygiënisch gaasje of schoon washandje.

Als het mogelijk is draai er dan een verbandje om, maar vooral niet te strak.

Je fret kan ook inwendige schade hebben opgelopen die je zelf niet kunt zien, dus een bezoek aan de dierenarts is hier ook wenselijk. Mogelijk is om geen infectie op te lopen een antibiotica kuur gewenst. Vergeet niet dat fretten niet veel bloed kunnen verliezen.

Vergiftiging

De behandeling van een vergiftiging hangt geheel af van hetgeen je fret heeft binnen gekregen, wat de geconsumeerde stof was.

Ga direct naar de dierenarts en neem, indien mogelijk datgene wat je fret gegeten heeft mee zodat de dierenarts een goed beeld krijgt van wat je fret heeft binnengekregen.

Zonnesteek

Fretten zijn zeer gevoelig voor een zonnesteek !

Een temperatuur van meer dan 26,6 Celsius kan dodelijk zijn voor je fret.

Tekenen van een zonnesteek zijn :

• zwaar hijgen

• slijm uit de neus of mond

• extreme sloomheid

• verlies van bewustzijn.

De belangrijkste doelstelling is om de temperatuur van je fret naar beneden te brengen, dit moet echter heel langzaam gebeuren, anders riskeer je dat je fret in een schok terecht komt.

Een directe afname in temperatuur kan ook leiden tot de dood !

Verlaag de temperatuur van je fret op de volgende manieren:

• haal de fret onmiddellijk uit de zon en warmte,

• geef hem wat water te drinken via een lepeltje, behalve als je fret bewusteloos is, dan NOOIT vloeistof toedienen !

• pak niet te koud water en koel de pootjes van de fret hiermee, ook in de lies en op plaatsen waar minder beharing voorkomt, zoals op de lage buik. Gebruik daarvoor een washandje.

Je kunt de fret ook onderdompelen in lauw water, maar houdt zijn hoofd en de bovenkant / de helft van zijn lichaam altijd boven water !!

Het water dat verdampt op de huid zal het lichaam afkoelen en de temperatuur verlagen. Dompel de fret nooit in koud water, de schok zou hem kunnen doden !!

Je kunt de fret ook af laten koelen met behulp van een ventilator, deze methode is niet zo effectief, maar altijd nog beter dan niets in een noodsituatie. Ga dan onmiddellijk naar de dierenarts. Deze zal extra vloeistof toedienen en zo nodig medicatie en of andere hulp bieden.

Neem in warme maanden altijd water mee voor onderweg. Probeer de fret onderweg koel te houden door middel van plastic colaflessen, gevuld met bevroren water in zijn kooi te leggen.

Wikkel de flessen altijd in een handdoek en houd ze in de kooi. Dit is een gemakkelijke manier om het je fret bij warmte zo prettig mogelijk te maken.

Ziekten

Griep (influenza)

Fretten zijn zeer gevoelig voor het griepvirus. Zo gevoelig dat ze als proefdieren gebruikt worden bij het ontwikkelen van griepvaccins en onderzoek. Het verloop van de griep bij een fret lijkt erg veel op die van de mens. Symptomen zijn natte neus, niezen, hoesten, koorts, sloom zijn en niet willen eten. Soms zijn ze ook rillerig. Net zoals bij de mens kan een fretje zich flink beroerd voelen en koorts krijgen van de griep. Een fretje heeft alleen veel minder reserves dan een mens en die kleine lijfjes zijn erg gevoelig voor complicaties, die bij mensen ook voorkomen. Een veel geziene complicatie is longontsteking. Daarvoor moet je diertje vaak opgenomen worden in de dierenkliniek en is een zeer ernstige situatie. Het is dan ook niet uitzonderlijk dat er regelmatig fretten aan komen te overlijden.

Heerst er griep in of rond jouw omgeving wees dan uiterst voorzichtig met je fretten. Was je handen met zeep voor het vastpakken van je dieren en houdt ze bij je gezicht vandaan. Overstelp ze niet met knuffels en kusjes als je zelf mogelijk griep hebt. Hoesten en niezen doe je bij voorkeur in een zakdoek of anders in je elleboog. Griepvirussen komen met je ademhaling mee en blijven in de lucht hangen. Je fret kan ze dan makkelijk inademen en zo besmet raken. Indien mogelijk, laat je fretten door een ander verzorgen als je zelf griep hebt en blijf zo veel mogelijk uit de buurt van je fret.

Het is zeker geen overbodige luxe om een dierenarts met frettenervaring te bezoeken als er griep om je heen heerst en je bijzonderheden bij je fret opmerkt!